Blik op de toekomst: horsemanship in de 21ste eeuw

Al enige tijd volg ik verschillende trendwatchers en opiniemakers buiten de paardenwereld. Ik vind het interessant om ontwikkelingen in onze maatschappij te vertalen naar wat dit zou kunnen betekenen voor de paardenwereld. Ik denk namelijk dat onze paardensport een afspiegeling is van onze maatschappij. Ook al denken we soms dat we met onze paarden in onze eigen kleine wereld leven met onze eigen regels, normen, waarden en opvattingen. Wie terugkijkt in de geschiedenis ziet dat het paard, en de manier waarop wij naar het partnerschap met ons paard keken onlosmakelijk verbonden is met de ontwikkeling van onze eigen beschaving en samenleving.  

Paardensport in roerige tijden

Maatschappelijk gezien is er nogal wat gaande de laatste tijd. Nu kun je denken; wat heeft dit met paardensport te maken? Bijvoorbeeld dit: veel paardenspullen worden (deels) in landen als China, India en Pakistan geproduceerd. Door Covid19 zijn veel productieketens ontwricht. Goedkoop gelooid leer uit India, bitten uit Pakistan en plastic peesbeschermers en dekjes uit China. Dit leidt tot vertraging in de productie, of zelfs tot het niet meer beschikbaar zijn. 

Hoe duurzaam is eigenlijk het houden van paarden? 

Al deze ontwikkelingen bieden wel een kans tot reflectie. Om eens na te denken hoe het ook kan. Want hoe duurzaam is de paardensector eigenlijk? Ketens als Primark en H&M worden in verband gebracht met kinderarbeid, maar hoe zit het met de productie van goederen die we voor paarden gebruiken? Hoe duurzaam, milieubewust en fair worden die eigenlijk geproduceerd? Hoe paard vriendelijk en milieubewust is het eigenlijk om paarden de hele wereld over te vliegen voor internationale concoursen? En is dat met alle technologie van tegenwoordig nou nog wel nodig? Een (internationale) competitie moet altijd plaatsvinden onder gelijke omstandigheden voor de ruiters en paarden. Maar die kun je toch ook lokaal of continentaal creëren? In plaats van een hele favela te ruimen voor een Olymisch stadion dat maar één keer gebruikt wordt? In Hong Kong lag het Chinese publiek op de tribunes te slapen. Waarom zou je dan paarden helemaal naar de andere kant van de wereld laten reizen, als de echte liefhebbers die competitie toch al online volgen? Het scheelt geld, het is beter voor het milieu en minder belastend voor de paarden.  

Kunnen paarden nog sneller, spectaculairder of hoger? 

Onze hele economie is gericht op groei. Maar wie even uitzoomt ziet dat in onze maatschappij en onze leefomgeving de grenzen van groei in beeld komen. Waarom zou dat voor de paardensport anders zijn? Kunnen we paarden fokken die nog sneller kunnen rennen, hoger kunnen springen of spectaculairder kunnen bewegen? Ik denk dat er genoeg signalen zijn dat die grenzen ook in zicht komen. Dus als we geen paarden meer kunnen fokken die onze behoefte aan groei, status en erkenning kunnen vervullen, misschien moeten we dan op een andere manier naar het paard, ons partnerschap met het paard en de rol van het paard in onze maatschappij gaan kijken? Doen we nog wel eer aan het paard? Wordt het niet eens tijd om opnieuw naar het paard te kijken en de rol die hij in ons leven vervuld? Wat betekent eigenlijk ‘succesvol’ zijn? 

Succes en perfectie is het nieuwe normaal.

En hoe zit het met de druk die wij onszelf opleggen, gevoed door sociale media, om altijd maar te excelleren, om altijd maar te moeten beantwoorden aan een onbereikbaar ideaal en de voortdurende concurrentie met elkaar en onszelf? Depressie is hard op weg om volkszieke nr. 1 te worden. We ervaren continu een kloof tussen wie we zijn en wat we zouden moeten zijn en zo zijn we ook naar ons paard gaan kijken. Zelden hoor je een paardeneigenaar zeggen; ‘mijn paard is goed zoals hij is’. We zien altijd wel iets aan ons paard wat beter kan. Een oefening die hij beter moet uitvoeren, een trauma dat nog opgelost moet worden of een hoef die nog net iets beter volgens de laatste inzichten bekapt moet worden. We willen zo perfect mogelijk beantwoorden aan het verwachtte beeld en we slepen ons paard daarin mee.

Levert je paard geen goede prestaties? Dan moet je harder trainen. Is je paard ziek en wordt hij niet beter? Dan moet je op zijn minst die therapie bij die behandelaar nog proberen. Hij móet en zal beter worden, zo niet, dan heb jij niet genoeg moeite gedaan of geduld gehad. Afscheid van je paard nemen wordt gezien als opgeven of falen. Succes is een keuze, gezondheid is maakbaar en perfectie ligt binnen handbereik, althans zo lijkt het. Maar vrijwel geen enkel paard of paardenliefhebber kan aan het heersende ideaal beantwoorden.  

Verbeter paardenwelzijn, begin bij jezelf? 

In de discussie over paardenwelzijn wordt volgens mij steeds één belangrijk aspect steeds over het hoofd gezien; de relatie tussen ons eigen welbevinden en dat van paarden, als een soort wet van communicerende vaten. Dat dat verband niet wordt opgemerkt komt misschien omdat we onvoldoende beseffen dat alles met elkaar verbonden is, dan we allemaal onderdeel zijn van een groter geheel. We bakkeleien eindeloos over de natuurlijke behoeften van het paard, maar zien niet dat er ook niet op een goede manier aan onze eigen natuurlijke menselijke behoeften wordt voldaan, zoals van betekenis zijn, in verbinding zijn met anderen. We zijn steeds minder afgestemd op onze eigen gevoelswereld, waardoor we ook niet meer goed kunnen afstemmen op de gevoelswereld van anderen én van ons paard. Hoe kunnen we dan echt bepalen wat het beste voor hem is? 

De huidige maatschappelijke ontwikkelingen bieden de kans om na te denken over hoe het verder moet en om zaken weer opnieuw uit te vinden. Er komt steeds meer kritiek van buitenaf op het sporten met paarden en de uitdagingen waar de sport nu voor staat zijn wellicht niet op te lossen binnen het kader waarbinnen ze zijn ontstaan. Je kunt wel van hand gaan veranderen, maar dan blijf je nog steeds op hetzelfde rondje rijden.  

Creatieve oplossingen 

De Covid19 maatregelen en de lockdowns leidde daarentegen wel tot creatieve oplossingen; er waren geen wedstrijden dus mensen gingen thuis aan de slag met hun proefjes. Bouwden een eigen parcours om te oefenen. Ruiters die in vol ornaat in het weiland een proefje opnamen om online te laten beoordelen. Natuurlijk leidt dat tot meer bewustwording! Er zit geen tijddruk achter, als je proef heel slecht gaat, ga je die natuurlijk niet insturen. Maar denk je bij jezelf, oké dan oefen ik nog een paar dagen en probeer ik het even opnieuw. Morgen weer een dag. Voor veel ruiters blijken de meetmomenten ook een verademing, de druk van het presteren valt weg. En het levert veel voldoening op, om op die manier zelf bezig te zijn. In plaats van dat we steeds maar op zoek zijn naar erkenning of bevestiging van een ander. Misschien heeft  Covid19 wel duidelijk gemaakt dat we het naast het goed willen doen voor ons paard en tegemoet komen aan zijn natuurlijke behoeften, zelf ook meer verlangen naar vertraging, bewustzijn, zingeving, betekenis en minder stress. 

Wanneer we niet meer on-demand nieuwe spullen kunnen bestellen, of simpelweg niet meer kunnen betalen omdat alles nu ineens een stuk duurder wordt, gaan we misschien wel wat sneller over tot het repareren van spullen. Misschien moeten we dan toch die deken eens laten repareren. Of misschien dat oude hoofdstel eens schoonmaken en invetten? Waarna blijkt dat hij nog prima een ronde mee kan? 

Amateurschap als nieuw ideaal 

De afgelopen decennia is de kloof tussen professional en amateur steeds groter geworden en die werelden zijn steeds verder uiteen komen te liggen. In de top lijkt men zich daar nog niet altijd zo bewust van te zijn. Zij doen hun ding zoals ze dat altijd al deden. Maar wat wel eens vergeten wordt is dat de top en de topsport alleen kan bestaan bij de gratie van de gewone ruiter en paardenliefhebber. Wie de hippische media heeft gevolgd ziet dat er jaren geleden in opiniestukken en columns al is gewezen op het gevaar van het steeds groter worden van deze kloof. De topsport is niet toegankelijker en transparanter geworden en het is nog altijd niet voldoende gelukt om de schijn, die tegen is, rondom dierenwelzijn en belangenverstrengeling te weerleggen. 

Ondertussen is de wedstrijdring allang niet meer het enige podium voor horsemanship.  Lange tijd lag in de paardensector de focus op een select groepje topsporters en talenten. Die waren steeds volop in beeld terwijl de rest buiten beeld bleef. Maar de rest wil ook gezien, gehoord, gewaardeerd en in het licht gezet worden. Door sociale media hebben (amateur- en alternatieve) trainers en ruiters die ‘in de achtertuin’ met hun paarden werken en hun eigen visie of trainingstechnieken toepassen ineens ook een podium en vergaren daarmee een bepaalde ‘credibility’. Je zou zeggen dat het mooi is, dat er nu meer verschillende visies en rolmodellen zijn. Die bovendien veel toegankelijker zijn, want alles en iedereen is online zichtbaar en vindbaar. Maar veel van deze influencers, goeroes en trainers hebben hun visies en methoden vertaald naar commerciële verdienmodellen die vooral concurrerend aan elkaar zijn. De gehele sector is dus nog altijd niet transparanter en toegankelijker geworden. Integendeel. 

Sommige trendwatchers noemen het nieuwe tijdperk wat aanbreekt, de eeuw van de amateur. Oorspronkelijk betekent het woord amateur liefhebber. Misschien ben je niet de allerbeste ruiter, maar het levert wel veel plezier en voldoening op. De passie en de liefde voor het paard staat weer centraal. We moeten weer meer zelf gaan doen, jezelf als ruiter ontwikkelen door trial and error, fouten durven maken en repareren in plaats van nieuw kopen. Zelf uit- en ondervinden wat er voor nodig is om een echte connectie met het paard te krijgen, in plaats van aan de lopende band kennis, goederen en methodes te consumeren. Hierdoor ontstaat er misschien weer meer vraag naar- en waardering voor echte professionals zoals zadelmakers, hoefsmeden en gedreven en door de wol geverfde vakmensen zoals trainers en instructeurs die gewoon met jou en je paard 'hands-on' aan de slag gaan. 

Van het individueel beleven van paardensport, online of door 'fast competitions', naar het weer samenkomen en ervaringen opdoen. Met elkaar onze passie voor de paarden te delen. Het helemaal opnieuw ervaren wat het is om samen met je paard te groeien van niets naar iets. Weer het bijzondere inzien van het alledaagse en datgene wat we steeds als vanzelfsprekend ervaren in de omgang met onze paarden. Weer in te zien wat voor nobel wezen het paard eigenlijk is, dat hij onze makken en nukken verdraagt, welke levenslessen we via hem kunnen leren en hoe hij door de eeuwen heen een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van onze beschaving. Hoe goed een kwaliteitszadel of een paar mooie leren laarzen eigenlijk gemaakt is en hoeveel toewijding in uren, weken en jaren er gaan in een gedegen opleiding van een fijn rij- of sportpaard. Te begrijpen waarom goederen of diensten duur zijn; omdat ze vakkundig of eerlijk zijn gemaakt. Omdat die trainer, instructeur, hoefsmid of behandelaar jarenlang geïnvesteerd heeft in zijn eigen kennis en ontwikkeling. 

Never let a good crisis go to waste

Natuurlijk hebben de maatschappelijke ontwikkelingen impact op de paardenwereld. Hippische bedrijven, sportorganisaties, ondernemers en ook individuele paardenliefhebbers zullen moeten leren meebewegen in een steeds veranderende wereld. In een wereld waarin we de connectie met onszelf, elkaar en ons paard zijn kwijtgeraakt moeten we terug naar de bedoeling 'Waarom houden we eigenlijk van paarden?' . 

We moeten terug naar de fundamentele waarden van het partnerschap tussen paard en mens. Van daar uit kan wellicht vernieuwing ontstaan; door het oude los te laten en te durven experimenteren met nieuwe initiatieven. Door anders te kijken naar wat het betekend om succesvol te zijn. Dit zou er mogelijk ook toe kunnen leiden dat de focus binnen de paardensector zich gaat verleggen van een select groepje belanghebbenden die nu vooral de dienst uitmaken binnen de sector, sport- en fokkerij, naar de rest van de sector die daardoor ook gezien, gehoord en in het licht gezet wordt.

MyCompass.Horse wil de voorwaarden scheppen om die beweging in gang te zetten. Door paardenliefhebbers en professionals met elkaar te verbinden. Door te werken aan transparantie, zodat het vertrouwen weer kan groeien. Door het licht te schijnen op de mensen die een positieve bijdrage leveren aan paardenwelzijn en de hippische sector. Wil jij ook bijdragen aan een mooiere en betere paardenwereld? Maak dan je eigen unieke profiel aan!

 #paardensport #paardenwelzijn #dressuur #springen #eventing #endurence #naturalhorsemanship #klassiekedressuur #KNHS #hippischverantwoordondernemen