De paardensport moet zichzelf opnieuw uitvinden

De paardensport is de laatste jaren steeds meer onder een vergrootglas komen te liggen. Dierenactivisten hebben hun pijlen gericht op het verbieden van elke vorm van sport met paarden en ook een steeds groter wordende groep paardenliefhebbers keert zich tegen sport en competitie met paarden.  

Excessen en misstanden in de sport maken veel indruk op paardenliefhebbers. Het kapitalisme is ook doorgedrongen in de paardensport. Zo af en toe duikt er nog een verhaal op van een outsider die ondanks allerlei beproevingen door een onverwoestbare band toch nog een kampioen worden. Maar de realiteit is nu eenmaal dat aan succesvol zijn (volgens de huidige norm) in de paardensport een flink prijkaartje hangt. En dat succes gewoon gekocht kan worden. De elite koopt wereldwijd de beste sportpaarden op om verzekerd te raken van een startplaats in het wereldbekercircuit of op de Olympische spelen. En wie geld heeft maar het echt volledig ontbreekt aan enig gevoel, kan bij een goed paard ook een goede ruiter kopen. En zo het spelletje vanaf de VIP tribune meespelen.  

Het huidige topsportverhaal is niet meer ‘penny-waardig’. 

Laten we vooral de invloed van grote sponsors en investeerders niet idealiseren. Het klikt heel ‘penny-waardig’ wanneer een niet-bemiddelde ruiter met veel talent een mega sponsorcontract krijgt aangeboden. Maar veel investeerders in de sport hebben niet of nauwelijks een achtergrond in de paarden. Zij zien de paarden die ze aankopen als een investering, die ook eens een keer terugverdient moet worden. Dat brengt een hoge prestatiedruk met zich mee. Er is geen zicht op aantallen, maar er zijn genoeg verhalen van (top)sportruiters die uit de (top)sport stappen omdat ze niet meer naar eigen eer en geweten kunnen werken met de paarden. Zij zijn ooit begonnen vanuit een passie en liefde voor het paard en knappen af op de te hoge druk en onrealistische verwachtingen. 

Uitstraling en integriteit van de sport 

Volgens belanghebbenden in de sport wordt vaak gesteld dat Nederland dankzij die grote sponsors en investeerders op topniveau kan meedraaien. En dat dat is goed voor de sport. Maar tijden veranderen. We leven nu eenmaal in een tijd dat sociale normen en waarden evolueren, en waar maatschappelijke onrechtvaardigheden steeds meer onderdeel zijn van het publieke debat. Het helpt voor de uitstraling en integriteit van de sport niet mee als grote sponsors of investeerders in verband worden gebracht met drugs, wapenhandel, witwassen of grootschalige fraude. Of wanneer de sport en fokkerij in verband worden gebracht met belangenverstrengelingen en praktijken die het daglicht niet kunnen verdragen.  

Eerst begrijpen, dan begrepen worden 

Dat ook een steeds groter wordende groep paardenliefhebbers zich afkeert van de sport komt omdat zij niet meer geloven in het huidige verhaal. Prestaties van de grootste hippische sterren inspireren steeds minder omdat het verhaal vooral gaat over geld, prestaties en winst. Het paard is een product en de sport is de etalage. In het huidige verhaal is voor de gewone ruiter of fokker slechts nog een plekje gereserveerd op de B tribune. Opkomende generaties zien het paard niet als een nutsdier dat we aan onze wil mogen onderworpen, zolang wij maar voor zijn natje en droogje zorgen. Zij zien het paard niet als een investering of businessmodel. Maar als een vriend. En als je een paard als vriend ziet, hoe kun je die dan zomaar aan de hoogste bieder verkopen wanneer hij net het uiterste voor jou heeft gegeven in de wedstrijdring? Hoewel de meeste paardenmensen best begrijpen dat dat allemaal wat genuanceerder ligt, en dat de paardenhouderij niet kan bestaan zonder handel, is het wel belangrijk dat we dit perspectief van buitenaf begrijpen.  

Als wij paardensport voor de toekomst willen veiligstellen, dan gaat het maatschappelijk draagvlak namelijk een cruciale rol spelen. Wanneer het publiek ons niet vertrouwd dat wij het juiste voor onze paarden doen, ook al vinden we zelf van wel, dan is dat een groot probleem. Het is dus zaak het vertrouwen te(rug) te winnen en ons in te leven in hoe critici naar de sport kijken. Als we het perspectief van de buitenwereld zouden kunnen begrijpen, is het makkelijker te zoeken naar gedeelde waarden om daarop een nieuw verhaal te baseren.  

Ben je onderdeel van de oplossing of van het probleem? 

Makkelijker gezegd dan gedaan. Want er is veel belang bij het behouden van de status quo. Degene die groot zijn geworden met datgene wat zij altijd al zo deden zullen niet zomaar hun positie opgeven. De vraag die iedere paardenliefhebber en professional zich zou moeten stellen is: ben ik onderdeel van de oplossing of onderdeel van het probleem?  

Als je onderdeel wil zijn van de oplossing dan zijn er een aantal dingen die je kunt doen. De eerste stap om iets in beweging te zetten is te stoppen met het strijden tegen het oude verhaal. Als het oude (huidige) verhaal van paardensport je niet meer inspireert, laat het dan los.

"If you don't like clowns, stop going to the circus"  

Het is super verleidelijk om medestanders te vinden in je strijd tegen het huidige verhaal, bijvoorbeeld in allerlei facebookgroepen waar veel wordt nagedacht over paarden. Of waar iedereen eensgezind is dat er iets MOET veranderen. Maar je schiet er weinig mee op. Met praten over het probleem kom je niet dichter bij de oplossing. Het gaat altijd over wat NIET mag, hoe het NIET moet en hoe onrechtvaardig het allemaal is. En natuurlijk is het goed dat praktijken die het welzijn van paarden schaden ter discussie worden gesteld. Maar inmiddels is alles wel een keer gezegd. Het gaat nooit over hoe dan WEL? 

Het enige wat je aanwakkert is primaire angst bij mensen om gecancelled te worden. Die angst verlamd. Dat zouden wij als paardenmensen als geen ander moeten kunnen begrijpen. Je verandert het gedrag van een paard ook niet door alleen maar straf en controle. Maar wel door hem een aantrekkelijk alternatief te bieden. Dat werkt bij mensen precies hetzelfde. Mensen kunnen het oude vertrouwde namelijk moeilijk loslaten, zolang er geen zicht is op wat nieuws. Het tweede wat je dus kunt doen is een nieuw verhaal creëren dat zo aantrekkelijk is dat we het oude ook écht kunnen loslaten.  

Terug naar de tekentafel 

Ten onrechte is door het oude/huidige verhaal is bij mensen de beleving ontstaan dat sport en paardenwelzijn niet verenigbaar zijn. Sport en competitie op zichzelf is niet het probleem. Van oudsher biedt sport naast religie, filosofie en kunst mensen juist de gelegenheid te oefenen en experimenteren met het in de praktijk brengen van (nieuwe en gedeelde) normen en waarden. Dus sport met paarden bieden juist de kans om uit te vinden hoe we met het paard goed omgaan in zijn nieuwe rol als vriend. En hoe we de nieuwe gedeelde waarden in de praktijk kunnen brengen.  

Voor een nieuw verhaal moeten we terug naar de tekentafel en durven experimenteren met nieuwe vormen van sport met paarden. Waarvan we wél vinden dat zij recht doen aan de nieuwe rol die het paard vervult in onze maatschappij, die van een vriend.

Om deze reden zijn we bij MyCompass.Horse de Holland got Horsemanship Contest gestart. Als experiment. Om te onderzoeken hoe het misschien ook kan? Hoe we onszelf met elkaar kunnen meten op een leuke en inspirerende manier en zo van elkaar kunnen leren? Is het format van onze contest dan dé oplossing? Vast niet, maar het kan wel een begin zijn. Om te experimenteren met de community in de rol van jury. Door de contest open te stellen voor álle vormen van horsemanship, kunnen we kijken naar wat de overeenkomsten zijn tussen de combinaties en vormen van horsemanship die we met elkaar hoog waarderen. Door alle regels los te laten bieden we juist weer ruimte voor onbevangenheid en het onverwachte. En dus nieuwe inzichten.

Iedere amateur én professional die onderdeel van de oplossing wil zijn nodigen we dan ook van harte uit om mee te doen in onze contest. Doe mee en laat zien hoe jij je horsemanship in de praktijk brengt! Laat zien hoe het misschien ook kan. Je kan onderdeel van de oplossing zijn door mee te doen, maar ook door mee te stemmen. Laat de deelnemers weten wat je goed vindt aan hun horsemanship, en wat je nog meer van ze zou willen zien in een volgende ronde.  

"If we change the way we look at things, things will change" 

Lees via de onderstaande links meer over de invloeden en ideeen die we meenemen in de (door)ontwikkeling van onze Holland got Horsemanship contest in de blogs die eerder zijn verschenen over andere kijk op succes, fast competitions, de negatieve invloed van winstpunten op de intrinsieke motivatie van ruiters en talentenplannen.