HGH vakjurylid Astrid Hoppenbrouwers: De prestatie van het oudere paard is een graadmeter voor paardenwelzijn

We hebben inmiddels al drie vakjuryleden aan jullie voorgesteld: Instructeur en KNHS offcial Tessa van Daalen, beheerder van De Paardenkamp IJsbrand Muller met zijn expertise op het gebied van verzorging en huisvesting van oudere paarden en erkend paardenarts Vivianne van Leeuwen. De topper die het expertise van de vakjury compleet maakt is Astrid Hoppenbrouwers, eigenaar van Horses in Hands, expertisecentrum Paardenwelzijn en Revalidatie. Wie is Astrid? Wat is haar affiniteit met oudere paarden en waar gaat ze op letten tijdens de beoordeling? We vroegen het haar!

Wat is jou affiniteit met oude paarden?

Astrid: "Ik heb geen specifieke affiniteit met oude paarden, maar het valt mij wel vaak op dat men paarden vanaf een jaar of 14 al gauw als oud bestempeld. Voor de handel is zo’n paard misschien minder waard omdat de toekomstverwachting beperkt is, maar als gebruikspaard hoeft een paard vanaf die leeftijd helemaal niet afgeschreven te zijn. Als een paard op jonge leeftijd niet te intensief of verkeerd is belast, en er zich geen ongelukken hebben voorgedaan, is er een reële kans dat een paard zonder slijtage (artrose) ouder wordt. Als het paard juist op een correcte manier is getraind en gegymnasticeerd zul je zien dat hij de gevraagde arbeid ook op hoge leeftijd nog goed kan verrichten. Het is nog niet zo lang geleden dat de gemiddelde leeftijd van GP paarden rond de 15 jaar lag en zelfs hoger, denk maar aan Bonfire en Salinero.

De vraag in de africhting en training moet niet zijn: kan het paard met 6 jaar het Z in, maar “kan hij het op zijn 20e nog? Belangrijk hierbij is te onderstrepen dat een paard met een correcte basisafrichting best rond de leeftijd van 6 jaar klaar kan zijn om op Z niveau gereden te worden, maar dankzij de correcte basisafrichting, zal hij dan ook lang blijven volhouden. Paarden blijven gezond als de training niet alleen inspanning kent, maar ook ontspanning; als er naast ontwikkeling ook ruimte is voor herstel. Als we op die manier naar training gaan kijken, gaan we misschien ook ontdekken dat paarden veel langer mee kunnen, dan nu algemeen geloofd wordt. In die zin is de prestatie van het oudere paard een graadmeter voor het paardenwelzijn: voor training met respect voor het paardenlichaam."

Wat vind je belangrijk in de verzorging en training van het ouder wordende paard?

Astrid: "In de verzorging van elk paard – jong of oud – vind ik het van belang dat afwijkingen geconstateerd worden. Voel dagelijks de benen van het paard na en controleer deze op warme plekken, zwellen en/of wondjes. Neem ook signalen die duiden op pijn of ongemak serieus als je het paard aan het poetsen bent, of tijdens het opzadelen. Kijk bij het uitmesten ook of de mest de vorm heeft van mooie glanzende ballen, en of er geen onverteerde resten voer in zitten. Controleer de voerbak of er geen eten blijft liggen. Als je dat dagelijks doet, zul je merken dat je veranderingen veel sneller opmerkt. Ik ben er altijd een groot voorstander van om bij veranderingen te overleggen met de dierenarts. Deze kan dan adviseren of een onderzoek nodig is om te kijken of er sprake is van een aandoening of een beginnende blessure die in een vroeg stadium nog makkelijk te behandelen is. Zeker voor een ouder wordend paard is het essentieel om snel te handelen, want als je de signalen mist, en er ontwikkeld zich een fysiek probleem dat in een later stadium niet meer op te lossen is, kan het wel eens tot versnelde aftakeling leiden

Wat betreft de training van het ouder wordende paard, geldt wat ik hierboven heb aangegeven, wat mij betreft: een correcte basisafrichting is essentieel voor het gezond lichaamsgebruik van het paard. Een paard dat  geleerd heeft het lichaam op correcte wijze te gebruiken en die zelf zijn balans houdt, heeft een reële kans op gezond ouder te worden, en om zich nog op hogere leeftijd te blijven ontwikkelen. Voor jonge paarden, paarden in de bloei van hun leven, en ouder wordende paarden geldt dat de wijze waarop getraind wordt, in overeenstemming is met  de biomechanica – het natuurlijke bewegingsmechanisme- van het paard; maar ook dat er steeds een optimale verhouding is tussen inspanning en ontspanning , zowel binnen één trainingssessie, als tijdens een wekelijks trainingsschema."

Wat vindt je van de Holland got Horsemanship Golden Oldies Contest?

Astrid: "Ik vind dat het een belangrijk onderwerp raakt. Wat mij betreft komt er een andere kijk op het ouder wordende paard. Zoals ik hierboven aangaf: hoe het oudere paard presteert, is een graadmeter voor de kwaliteit van de training en dus van het paardenwelzijn"

Waar ga jij op letten als jury?

Astrid: "Ik ga letten op de volgende parameters. De mate waarin het paard in balans gaat, de ontwikkeling van het paardenlichaam en de algehele uitstraling van gezondheid. Let wel, ik ben er geen voorstander van om paarden met allerlei gebreken zo oud mogelijk te laten worden. Vinden sommigen hun paard met 14 jaar al oud; er is ook een hele groep eigenaren die maar geen afscheid wil nemen en het paard met pijn of allerlei fysiologisch ongemak maar in leven houdt. Als het paard lijdt, houdt het op.

Wat vindt jij een grote misvatting over ouder wordende paarden? 

De perceptie ten aanzien van het ouder wordende paard, wordt gekleurd door de normen in de handel. Jonge paarden zijn duurder want die hebben toekomstperspectief. Jong geklasseerde paarden zijn nog duurder, want die hebben bewezen kwaliteit én toekomstperspectief voor de ambitieuze ruiter. Maar na de leeftijd van een jaar of 10 zal het paard dat niet verder is gekomen dan de breedtesport geen hoofdprijs meer opleveren. Hij is dan 'afgeschreven'. Maar dan hebben we het over de financiële waarde van een paard. En het mag niet zo zijn dat daar de conclusie uit wordt getrokken, dat zo’n paard dan dus niets meer waard is. Want juist voor een paardenliefhebber die voor de hobby paarden houdt, kan zo’n paard nog jarenlang plezier bieden en vaak op een veilige manier gereden worden in de sport. Voor veel hobbymatige liefhebbers zijn deze paarden juist goud waard, omdat ze ervaring hebben en daarom vaak veiliger te rijden zijn.

Als wij er met zijn allen ons best voor doen, dat de paarden netjes worden opgeleid en getraind, kunnen ze makkelijk mee in de sport tot een jaar of 20. Als je daarna nog een paar jaartjes plezier kan hebben door recreatief te rijden, kun je je tijd samen mooi afsluiten. Het zou het paardenwelzijn dienen, als deze eenvoudige beleving van paardengeluk van de hobbymatige eigenaar niet langer van ondergeschikt belang is aan de waarde van paarden in de handel en de (top-)sport. Paardensport is weliswaar een dure liefhebberij, maar niet iedereen hoeft er geld mee te verdienen. Voor de meeste mensen is het liefhebberij en dan is er dus geen enkele noodzaak om paarden te jong 'af te schrijven'.